ΤΟ ΜΠΛΟΥΖ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Δημήτρης Επικούρις- ΜΕΡΟΣ Α'

  Εισαγωγή

Η μουσική του μπλουζ έχει τη δική της ποίηση και το δικό της

λεξιλόγιο.

Συνεπώς, μελετώντας συγκεκριμένες λέξεις και φράσεις που

βρίσκονται στους στίχους των τραγουδιών του μπλουζ, κανείς

μπορεί να καταλάβει καλύτερα όχι μόνο το μπλουζ σαν μουσικό

είδος αλλά σαν ένα είδος κουλτούρας και τρόπου ζωής της τότε

εποχής που σήμερα πλέον έχει μονάχα ιστορική και

κοινωνιολογική αξία.

*********

Το μπλουζ, δεν είναι απλά ένα είδος μουσικής αλλά κουλτούρας

που εμπεριέχει πολλά στοιχεία που αφορούν τις σχέσεις των

ανθρώπων, την δομή των κοινωνικών τάξεων, τον έρωτα, την

εργασία, τον τρόπο που κάποιος βιώνει την ίδια τη ζωή. Το

μπλουζ λοιπόν, έχει τη δική του μυθολογία. Οι θρύλοι και

παραδόσεις των Αφρο-Αμερικανών σκλάβων που στη συνέχεια

αναμείχθηκαν με τους θρύλους και τις παραδόσεις των λευκών, με

έντονα στοιχεία θρησκευτικότητας αλλά συνάμα και δεισιδαιμονίας,

δημιούργησαν όχι μόνο αυτή τη νέα κουλτούρα αλλά και μία νέα

γλώσσα που τη συναντάμε σχεδόν σε κάθε μπλουζ τραγούδι και

προβληματιζόμαστε για τη σημασία της. Με αυτό σαν σκεπτικό, και

χωρίς να διεκδικώ τον τίτλο του μουσικολόγου ή του ειδικού πάνω

στη μπλουζ μουσική, σταχυολόγησα αρκετές εκφράσεις και

φράσεις από το λεξιλόγιο του μπλουζ, φράσεις που συναντάμε στα

μπλουζ τραγούδια και να σας τις παραθέτω. Αν κανείς τις

διαβάσει προσεκτικά, θα καταλάβει όχι μόνο καλύτερα το μπλουζ

αλλά και όλες του τις παραφυάδες που ανάμεσα σε αυτές,

βρίσκεται σίγουρα και το Ροκ.

Δημήτρης Επικούρης

ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ ΣΤΑ ΜΠΛΟΥΖ

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Alligator / 'Gator

Είδος χορού με καταγωγή από τη Φλόριντα των ΗΠΑ.

Περιλαμβάνει στριφογύρισμα στο πάτωμα και πολλές φιγούρες.

Axe Gang

Η φράση αναφέρεται σε εργάτες που κόβουν ξύλα και τελούν υπό

την επίβλεψη κάποιου επιστάτη. Οι περισσότεροι από αυτούς τους

εργάτες ήταν μαύροι φυλακισμένοι. Ανάλογη φράση είναι το Chain

Gang όπου φυλακισμένοι μαύροι δεμένοι με αλυσίδες, έσπαγαν

πέτρες ώστε αυτές να χρησιμοποιηθούν ως δομικό υλικό.

Back Door Man

Αναφέρεται στη κρυφή σχέση παντρεμένης γυναίκας με τον εραστή

της που το σκάει από τη πίσω πόρτα όταν έρχεται ο σύζυγος.

Balling the Jack

Φράση που προέρχεται από τους σιδηροδρόμους. Αργότερα το

νόημά της άλλαξε και η φράση υπονοούσε την ερωτική πράξη.

Έγινε επίσης και είδος χορού με έντονα ερωτικά στοιχεία που

άκμασε τα χρόνια του μεσοπολέμου.

Barrelhouse

1)Φράση που επινοήθηκε στα τέλη του 1800 και αναφερόταν σε

μπαρ που σέρβιραν αλκοόλ απευθείας από το βαρέλι. Αργότερα

πήρε το νόημα του φασαριόζικου και σαματατζίδικου καπηλειού.

Σαν ρήμα, η λέξη σημαίνει τριγυρνάω και αλητεύω όπως επίσης

και αλλάζω εύκολα και γρήγορα ερωτικούς συντρόφους. “Ain’t

gonna barrelhouse no more”, μία συνήθης φράση που απαντάται

στη μπλουζ ποίηση. Η φράση «Barrelhouse piano» αναφέρεται

στους γρήγορους ρυθμούς που έβγαζε ο πιανίστας συνοδευόμενος

από οχλοβοή και σαματάδες. 2) το "barrelhouse" προήρθε από τα

πρώτα αυτοσχέδια bar, αν μπορούμε να τα ονομάσουμε έτσι, με

βάση τη σημερινή τους μορφή, όπου τότε δεν είχαν μπάρα για να

κάθεται ο κόσμος, αλλά δυο βαρέλια σε κάθε άκρη και μια τάβλα

πάνω τους για να ακουμπάνε οι πελάτες και να σερβίρονται.

Beale Street

Οδός που βρίσκεται στο Memphis, Tennessee και από πολλούς

θεωρείται η πρωτεύουσα των Αφροαμερικανών. Προσέφερε μια

διαφορετική αίσθηση ελευθερίας στους κατοίκους της και

προσέλκυε πολλούς πλανόδιους μουσικούς. Θεωρείται ο

κατεξοχήν δρόμος του μπλουζ. Μετά το 1960, έπαψε να

λειτουργεί ως τέτοια, αλλά τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται

προσπάθειες ώστε να αποκτήσει ξανά τη χαμένη της δόξα και να

ξαναγίνει το κέντρο του μπλουζ που ήταν κάποτε.

Biscuit / Biscuit Roller

Με τη λέξη «biscuit» γίνεται αναφορά στη νεαρή και άκρως

επιθυμητή γυναίκα. Η φράση biscuit roller αναφέρεται στον καλό

εραστή, αυτόν που πραγματικά ξέρει να μεταχειρίζεται μια

γυναίκα.

Black Cat Bone

Πιθανότατα κάποια μυστηριακή τελετή που κουβάλησαν μαζί τους

οι μαύροι σκλάβοι από την Αφρική και με την πάροδο του χρόνου

ενσωματώθηκε στην κουλτούρα του μπλουζ. Χρησιμοποιούταν σαν

φυλαχτό που θα έφερνε πίσω τον ξεστρατισμένο εραστή αλλά και

για να κάνει αόρατο (υποτίθεται) όποιον το είχε στην κατοχή του.

Ένα εξαιρετικά σπάνιο είδος φυλαχτού του οποίου η σπανιότητα

είχε σχέση με το τελετουργικό της παρασκευής του. Το

τελετουργικό περιελάμβανε το βράσιμο μιας ζωντανής μαύρης

γάτας τα μεσάνυχτα. Το ζώο πέθαινε με αγωνία και ο «μάγος», ο

«ειδικός» αν θέλετε αυτής της πράξης, περίμενε μέχρι τα

κόκκαλα να αποχωριστούν τη σάρκα. Ποιο όμως ήταν αυτό το

κόκκαλο; Κάποιοι λένε πως ήταν το πρώτο κόκκαλο που

αναδυόταν από τον αποχωρισμό της σάρκας από το σκελετό. Άλλοι

πάλι λένε πως όλα τα κόκκαλα διαχωρίζονταν και ένας δοκιμαστής

τα τοποθετούσε ένα-ένα κάτω από τη γλώσσα του μέχρι να

πετύχει το κόκκαλο που τον έκανε αόρατο. Ένας άλλος πάλι άλλος

τρόπος για να ξεχωρίσει κανείς αυτό το κόκκαλο είναι να τα

πετάξει όλα σ’ ένα ρυάκι που τρέχει προς το Βορρά και να δει πιο

από αυτά επιπλέει. Το συγκεκριμένο κόκκαλο φυλασσόταν σε μια

ειδική σακούλα, (mojo bag) αρωματισμένο με ένα ειδικό λάδι

φτιαγμένα από χόρτα της Ανατολής (van van oil). Για το σχετικό

λάδι, υπάρχει αναφορά παρακάτω. Το λίπος της γάτας το έλιωναν

και το έκαναν λάδι που στη συνέχεια εμφιάλωναν. Χρησίμευε για

την επάλειψη των «γουριών» του κάθε χαρτοπαίκτη.

Black Gypsy (Woman)

Η συγκεκριμένη φράση επινοήθηκε όταν γύρω στο 1920, οι

Αφροαμερικανοί ήρθαν σε επαφή με διάφορους πλανόδιες

τσιγγάνες (Gypsies) χαρτορίχτρες (fortune tellers). Από την

επαφή αυτή προέκυψε μία νέα κατηγορία αφροαμερικανών

γυναικών που ασχολούνταν με πρακτικές που αφορούσαν τα

μελλούμενα, την εκδίωξη του κακού και την καλή ερωτική διάθεση.

Blues-Επίσημη ιστορική καταγραφή

Σαν την πρώτη καταγραφή της μουσικής του μπλουζ, έχουμε το

"Mr. Crump Blues" στο Beale Street στο Memphis του Tennesse

γύρω στο 1909 από τον W.C. Handy, τον πρώτο μουσικολόγο της

εποχής που αποτύπωσε σε νότες τα μπλουζ που άκουγε σε νότες.

Boll Weevil

Ένα έντομο μου κατέστρεφε τις βαμβακοφυτείες. Η λέξη σημαίνει

και κακοπροαίρετος άνθρωπος, σαματατζής, εκμεταλλευτής και

αδίστακτος.

Boogie Chillun

Η λέξη boogie έχει διάφορα νοήματα. Σημαίνει γρήγορες κινήσεις,

διασκεδάζω ζωηρά και χορεύω, επίσης ζωηρά. Το Chillun είναι

νέγρικη παραφθορά του children. Σε πιο ελεύθερη μετάφραση, τα

παιδιά που χορεύουν ή τα παιδιά γεννημένα για να χορεύουν.

Boogie-Woogie

Ο όρος Boogie-woogie αναφέρεται στον έντονο ρυθμό από πιάνο

πάνω σε jazz/blues φόρμες. Πιθανότατα ξεκίνησε στο

Αμερικάνικο Midwest στις αρχές του 20ου αιώνα και γρήγορα

εξαπλώθηκε σε όλες τις ΗΠΑ. Για πολλούς ο συγκεκριμένος

ρυθμός αποτελεί πρόδρομο του Rock and Roll.

Bourbon Street

Ο κεντρικός δρόμος της Νέας Ορλεάνης με πιθανή ημερομηνία

ονομασίας γύρω στα 1700 όπου υπήρχε η Γαλλική κυριαρχία στην

περιοχή. Δρόμος όπου άνθισαν μπαρ και κλαμπ με ζωντανή

μουσική jazz/blues όλο το 24ωρο. Από πολλούς χαρακτηρίζεται

σαν το μεγάλο σχολείο για κάθε μουσικό γιατί εκεί είχε την

ευκαιρία να ακούσει πολλές διαφορετικές μουσικές φόρμες αλλά

και πολύ αυτοσχεδιασμό από συναδέλφους του.

Canned Heat

Ένα θανατηφόρο ποτό που προκύπτει από την εξαγωγή της

αλκοόλης από στερεοποιημένα προϊόντα μεθυλενίου. Η κύρια

χρήση του ήταν για μαγείρεμα σε εξωτερικούς χώρους. Αργότερα

ονομάστηκε και το αλκοόλ που έβγαινε από γυαλιστικό υγρό

παπουτσιών με ειδική διαδικασία.

Captain

Όρος που αναφέρεται στα λευκά αφεντικά και ειδικότερα στους

δεσμοφύλακες.

C.C. Rider

Ο φίλος μαύρης πόρνης που απολαμβάνει δωρεάν την ερωτική

πράξη. Συνώνυμό του το "Easy Rider".

Chicken Shack

Περιθωριακό εστιατόριο που σέρβιρε και αλκοόλ.

Coffee Grinder / Grinding

Μεταφορικός όρος που αναφέρεται στην ερωτική πράξη.

Cold In Hand

Απένταρος, χωρίς καθόλου χρήματα.

Creeper

Ο κρυφός εραστής που ξεγλιστρούσε από τα μάτια του απατημένου

συζύγου.

Doney / Doe

Όρος που αναφέρεται σε γυναίκα με κακό χαρακτήρα.

Dozens

To Dozens δεν είναι μόνο μια βρισιά που αφορά την μάνα κάποιου,

αλλά παραδοσιακό παιχνίδι των αφροαμερικανών κατά το οποίο ο

ένας προσπαθεί να προσβάλει τον άλλο ξεστομίζοντας ατάκες

κατά του αντίπαλου και πολλές φορές και για την μητέρα του. Ο

νικήτης κρίνεται από τους θεατές. Ονομάστηκε the dozens, διότι

για έναν σκλάβο ήταν πολύ υποτιμητικό να πουλιέται με ντουζίνες

(συνήθως με ντουζίνες πωλούνταν οι σκλάβοι που είχαν

διαμελιστεί για τιμωρία). Στις μέρες μας έχει αλλάξει όνομα και

ονομάζετε battle rap...

Dry Long So

Η φράση δηλώνει μεγάλη διάρκεια φτώχειας και ανέχειας.

Dust My Broom

Η φράση υποδηλώνει τον τερματισμό μιας σχέσης και το ξεκίνημα

μιας νέας ζωής.

Eagle Rock

Διάσημος χορός της εποχής 1920 και λίγο μετά. Ιδιαίτερα ζωηρός

με σπάσιμο της μέσης και ζωηρές κινήσεις των χεριών. Όμως η

φράση "The Eagle flies on Friday" στο "Stormy Monday" του TBone

Walker, αναφέρεται στην πληρωμή των εργατών κάθε

Παρασκευή. Ο αετός ήταν το σύμβολο στα Αμερικανικά νομίσματα.

Faror

Η λέξη σημαίνει «φιλενάδα» και προέρχεται από τις περιοχές

πέριξ του Mississippi.

Fat Mouth

Ο κόλακας, ο σαγηνευτής γυναικών, ο ειδικός στο να κολακεύει

και να ρίχνει γυναίκες.

Flagging (a train, a ride)

Σινιάλο σε τρένο που μεταφέρει φορτίο για να ανέβει κάποιος και

να ταξιδέψει με αυτό.

 ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ Β' ΜΕΡΟΣ